Verslag van Podiumgesprek met Manuela Kalsky

15 januari 2015

podiumgesprek kalskyOude Spiritualiteit en nieuwe wegen: dit was de titel van het podiumgesprek dat gehouden werd tussen gastheer Ekkehard Muth (pastor Boskapel) en gast Manuela Kalsky (o.a. bijzonder hoogleraar Edward Schillebeeckx) op 28 oktober. De goed bezochte avond begint met de meditatieve klanken van de Ney, een Turkse fluit, die bespeeld wordt door Sinan Arat.

 

De fluitsolo die doet denken aan hypnotiserende Sufi-muziek wordt onderbroken door zang. Een toepasselijke inleiding op het thema van de avond. Het thema van de avond is flexibel geloven. Dit is ook de titel van een recent boek van Manuela Kalsky, waarin de meervoudige religieuze binding (multiple religious belonging) aan de orde komt. De moderne westerse mens combineert elementen uit verschillende religieuze tradities. Manuela Kalsky vraagt zich af of de mensen die dit doen als oppervlakkige shoppers beschouwd moeten worden. Het verwijt van syncretisme is volgens haar niet terecht (syncretisme is het samengroeien van verschillende religies zonder dat er een echte samenvattende beschouwing wordt bereikt). Mensen kiezen datgene wat ze op dat moment nodig hebben. Zoals de Japanners bij de geboorte een Shinto-ritueel kiezen en bij de dood een Boeddhistisch ritueel.

Kalsky doet onderzoek naar multiple religious belonging, naar zingeving, tradities. Hoe is dit vloeiende concept meetbaar? Hierbij blijft de eerste levensbeschouwing waarin iemand opgroeit een belangrijke rol spelen. Mensen zijn minder dogmatisch en meer pragmatisch gericht op het vloeiende dagelijkse leven. We zijn getuige van het opnieuw ontstaan van religie. Religie wordt getransformeerd, verschijnt op een andere manier. 60 % van de mensen hoort niet meer bij een kerkelijke gemeenschap. Kalsky doet ook onderzoek naar de manier waarop mensen zich binden. Zoals gezegd is 60 % van de mensen niet meer kerkelijk georganiseerd, terwijl 60% van de mensen aangeeft gelovig te zijn. Door de hokjesgeest in Nederland is het moeilijk verbindingen te leggen tussen de mensen die met spiritualiteit bezig zijn. Nederland is sterk geïndividualiseerd. Ook het omgaan met verschillen veroorzaakt door de migratie komt aan de orde. Kalsky ziet de ontmoeting tussen autochtonen en allochtonen als belangrijk. Als Protestant is zij directeur van het Dominicaans Studiecentrum. Het met meer spirituele wegen geëngageerd zijn verdiept het religieuze leven en het samenwerken van organisaties van verschillende religies heeft in dat kader veel te bieden.

Ook ziet zij nieuwe rituelen ontstaan. Bijvoorbeeld bloemenzeeën, knuffels op de plek waar een ongeluk heeft plaatsgevonden. Mensen weten zich geen raad bij een uitvaart omdat ze “niets” meer zijn. Er is een gebrek aan rituelen, tradities. Daarnaast ontbreekt het grote verhaal, de overstijgende utopie, het visioen. Een modern visioen zou kunnen zijn: het goede leven voor allen. Hierin herkennen we het Christelijke Koninkrijk Gods. Met deze opmerking kwam er een einde aan een boeiende avond.

De avond werd georganiseerd door vier organisaties: Huis van Compassie, Augustijns Centrum de Boskapel, Raad van Levensbeschouwing en Religie en het Vincent de Paul Center.